Ko je zapravo srušio tornjeve Blizance? Filmski odgovor s Jodie Foster stigao u kina
Mohamedou Ould Slahi je bez optužnice i suđenja bio zatvoren u zloglasnom američkom vojnom zatvoru Guantanamo Bay čak 14 godina, a sumnjičili su ga da je bio umiješan u teroristički napad na Sjedinjene Američke Države, 11. septembra 2001. godine.
Gubeći nadu u zatvoru, Slahi je pronašao saveznike u advokatici Nancy Hollander i njenoj saradnici, a suočio se s nastojanjima vojnog tužitelja, pukovnika Stuarta Coucha, da mu se odredi smrtna kaznu. Slahi je događaje opisao u svojim memoarima, objavivši knjigu “Guantanamo Diary” 2015. godine, koja je ubrzo postala bestseller.
U knjizi je detaljno opisao pravnu borbu i mučenja kojima je bio izložen od 2002. do 2016. godine, a nije trebalo dugo da Hollywood prepozna uvijek “zapaljivi materijal” američke globalne politike i odluči adaptirati priču u film “Mauritanac”. Nije prvi put da američki zatvor na Kubi, poznat po dehumanizirajućoj torturi zatvorenika, završi na velikom platnu. Sjetimo se filmova “Vice” (2018.) i “The Road to Guantanamo”, koji su svaki u svoje vrijeme s jednakim intenzitetom uspijevali šokirali svijet surovošću kampa, čiji je osnivač bio najdugovječniji ministar odbrane Donald Rumsfeld.
Jedna od metoda depersonalizacije zatvorenika posebno je postala upečetljiva nakon razbuktavanja epidemije koronavirusa, jer su Amerikanci imali običaj zatvorenicima stavljati platnene maske, u čemu su brojni teoretičari zavjera vidjeli priliku za još jednu teoriju o psihološkom ratu koji se, navodno, vodi protiv globalnog stanovništva. Do medija su do sada stizale opscene fotografije seksualnog ponižavanja zatvorenika, koji su tamo završili uglavnom zbog svog porijekla, a svaka osoba u zatvoru mogla bi ispričati svoju, filmsku priču.
Film je režirao Kevin Macdonald, okupivši impresivnu listu glumaca. Tahar Rahim igra Salahija, dok se Jodie Foster našla u ulozi Nancy Hollander, braniteljice koja je preuzela njegov slučaj. Zajedno sa svojom saradnicom Teri Duncan (Shailene Woodley) pokušava dokazati da Slahi nije umiješan u angažovanje terorista, koji su se avionima zabili u zgrade World Trade Centra 2011. godine, na čemu insistira vojni tužitelj pukovnik Couch, u impresivnoj izvedbi britanskog glumca Benedicta Cumberbatcha.
Jodie Foster je netom osvojila Zlatni globus upravo za glavnu žensku ulogu u “Mauritancu”, a film je imao još jednu glumačku nominaciju. Francuskom glumcu alžirskog porijekla Taharu Rahimu također se smiješio kipić, a ovo je još jedan zatvorski film u kojem je briljirao, nakon kanskog hita “Prorok” Jacquesa Audiarda iz 2009. godine.
Forrest Gump Al-Quaide
Radnja filma započinje u Mauritaniji, samo dva mjeseca nakon kataklizmičnog 9/11, koji je označio početak američkog rata protiv terorizma.
Glavni svjetski negativac tada je bio Osama bin Laden, a Slahi biva odveden na ispitivanje zbog navodne povezanosti upravo s vođom Al-Quaide. Nakon što izbriše sve kontakte s mobitela i zagleda se u svoju tužnu majku, Slahi se s ispitivanja neće vratiti kući već će s isljeđivanjem nastaviti u Guantanamu, gdje će dobiti nadimak “Forrest Gump Al-Quaide”, zbog tvrdnje da “gdje se god pogleda u istrazi, on je tamo”.
Jedan od napadača na WTC je navodno prespavao kod Slahija u Njemačkoj, što će biti okidač za početak njegovog dugogodišnjeg horora. Kako svako ima pravo da se brani, 2005. godine advokatski tim Nancy Hollander (Jodie Foster), koja se godinama bori s američkom vladom još iz perioda kada je bio aktuelan rat u Vijetnamu, preuzima Slahijev slučaj, zalažući se za vladavinu prava i ne prihvatajući činjenicu da američka vlada u Guantanamu drži 700 ljudi bez suđenja.
Slahi, koji je postao simbol svih nepravedno optuženih muslimana, vodio je bitku za istinu, ali i za očuvanje zdravog razuma, jer se od njega torturom pokušavalo iznuditi priznanje. Metode mučenja su uključivale prinudni seks, uskraćivanje sna i mučenje vodom, a njegova priča je od filma napravila istovremenu sudsku dramu i zatvorski film. Na njegovom slučaju su se vodile profesionalne i personalne drame, a oni koji su radili na provođenju politike, poput pukovnika Coucha, suočili su se sa strašnim zločinima u službi kojih su radili, dajući sve od sebe.
U završnoj sceni pojavljuje se i “stvarni” Slahi, čovjek koji se suočio s najgorim scenarijem islamofobije, ali u kojem nikada nisu mogli slomiti želju za slobodom. Impresivna priča urađena je klasičnim filmskim sredstvima i uspijeva staviti baš svakog gledatelja u klaustrofobičnu Slahijevu poziciju.
