Uči li Mile od Mila Osim što su nepokolebljive pristalice teorije zavjere, srpskim istoričarima je omiljeno i pravljenje nemogućih istorijskih analogija. Najnoviji alhemičarski poduhvat te vrste je izjednačavanje aneksije Bosne i Hercegovine i Dejtonskog sporazuma. U Banjoj Luci je, naime, krajem prošle sedmice održan međunarodni naučni skup povodom stote godišnjice tog istorijskog događaja. Smisao skupa je bio da potvrdi unaprijed zadatu tezu akademika Milorada Ekmečića da je i aneksijom i Dejtonom “granica silom stavljena na rijeku Drinu, čime je srpski narod oba puta spriječen da ima svoju državu“. Plastičnije govoreći, Srbiji su prije sto godina “otete dvije najljepše srpske pokrajine, Bosna i istočna Hercegovina“, da bi joj u Dejtonu Ričard Holbruk “oteo Republiku Srpsku“. Lako je prepoznati odakle dolazi ovaj prigodni lament. Banjalučkom skupu prethodio je specijalni prilog beogradske Politike posvećen stogodišnjici aneksione krize. Kao da je jedini cilj tekstova objavljenih u tom prilogu bio da ohrabri srpske nacionaliste s obje strane Drine koji, doduše, više ne trabunjaju o Šešeljevim zapadnim granicama “velike Srbije“, ali udaraju u bubnjeve revizije Dejtonskog sporazuma i pripojenja Republike Srpske. Među autorima koji su ih drogirali novom dozom velikosrpstva je i izvjesni dr. Stiven Majer, profesor na Nacionalnom univerzitetu za odbranu u Vašingtonu. Njegovu poruku Srbima kao da je izdiktirao sam Vojislav Šešelj: “Bosansko pitanje neće biti riješeno dok Srbija i Srbi u Republici Srpskoj ne budu shvatili da je moć Zapada uglavnom retorička i da onda odluče šta žele i odbrane svoje interese inteligentno i odlučno.” Oglasio se i naš bivši sugrađanin dr. Nenad Kecmanović, koji se godinama trudi da dokaže da je Bosna i Hercegovina “nemoguća država“. Kecmanović ne gubi nadu da će Dodikova prijetnja referendumom o osamostaljenju, uprkos rezolutnom stavu OHR-a da takav referendum nipošto neće priznati, jednog dana ipak biti ostvarena: “Sjećamo se da je i albanski referendum svojevremeno bio nelegalan, kao što je i crnogorski godinama bio odlagan, pa su ipak oba ostvarila planirani efekat. Neki evropski zvaničnici smatraju da Mile uči od Mila i da je već na djelu puzajuće otklizavanje Republike Srpske iz Bosne i Hercegovine.” Kecmanović zamjera onim srpskim intelektualcima i političarima “koji su se hrabro borili protiv Miloševićeve vlasti“ što sada “bježe i od glasne pomisli da se Srbi iz Srpske i Srbije ponovo nađu pod zajedničkim državnim krovom“. Ako treba tražiti “učitelja“ Milorada Dodika, onda je to, kao što se vidi, bivši sarajevski profesor. Milo Đukanović nema s tim nikakve veze. Kecmanovićeve ideje su iredentističke. A sve dok takve pakosti budu dolazile iz Beograda, Bosna i Hercegovina će biti zaražena klicom permanentnog političkog rata. Postalo je već zamorno odgonetati zašto se Srbija tako sporo i teško mijenja. Projekat “svi Srbi u jednoj državi“ je propao, ali se i nakon Miloševićevog pada i smrti ni jedna vlast u Beogradu nije mogla formirati bez njegovih socijalista. Srpski nacionalizam je kroz konfuziju i duboku frustraciju zbog izgubljenih ratova dobio samo novu formu i okrenuo se novim ideološkim izvorima, u prvom redu konzervativnoj misli vladike Nikolaja Velimirovića, koji je bio antisemita i dopisivao se s Hitlerom. Pred kraj Drugog svjetskog rata pisao je: “Fašizam je obogotvorenje države, a hitlerizam je obogotvorenje rase.” Uprkos tome, Srpska pravoslavna crkva proglasila ga je svecem. Ona je zauzela prvu poziciju u promovisanju srpskog nacionalizma. Kada Dobrica Ćosić govori da treba “ujediniti crkvu i srpski narod“, on samo slijedi stavove vladike Nikolaja. Nespremnost srpske elite da se do kraja suoči s ratnim zločinima na jednoj strani i rehabilitacija četništva Draže Mihailovića i kvislinškog režima Milana Nedića na drugoj postali su obrazac za ponašanje nove srpske desnice, koja se uglavnom regrutuje među mladima. Njene ikone su Radovan Karadžić i general Mladić. Uzgred rečeno, Karadžić je jedini živi Srbin kojeg je guslar uveo u narodnu pjesmu, slaveći ga i sokoleći da se “živ ne preda“. Stvari su se u međuvremenu promijenile, pa se sada po srpskim kafanama pjeva pjesma u kojoj se izražava čuđenje što se Karadžić “dušmanima dao uhvatiti“, pa se njen autor pita: “Radovane, srpski sine, zašto siđe sa planine?” Srpski istoričari su rekli svoje: Srbiji su u posljednjih sto godina u dva navrata “otete najljepše srpske pokrajine, Bosna i istočna Hercegovina“. Očekuje se da i guslari obave svoj dio posla. Sto drugo prestoji nego fasizam sasjeci u korrijenu a ako je potrebno sve preorati pa posijati zlatne ljiljane neka se siris miris ljiljana to je mnogo bolje nego fasizam!