Politički rast Albina Kurtija: Od buntovnika iz Prištine do savršenog suparnika Vučiću

Iako je Kosovo uspjelo izgraditi određeni utjecaj u međunarodnoj zajednici, činjenica je kako država i dalje nije članica Ujedinjenih nacija, OSCE-a, Vijeća Evrope svakako, s kosovskog aspekta, otežava cijelu priču u odnosima sa Srbijom.

Ipak, ponašanje premijera Kurtija, njegov stav i politički rast, svakako su stvari na koje treba obratiti posebnu pažnju.

Politički zatvorenik devedesetih

Tokom devedesetih godina, život Albina Kurtija kretao se u tom smjeru da je malo ko mogao misliti kako će on danas biti u poziciji da u Briselu vodi razgovore koji se na neki način mogu definirati i kao građenje suvereniteta kosovske države.

Kada se govori o političkom aktivizmu Albina Kurtija, on se prije svega veže za period velikih studentskih protesta na Kosovu 1997. godine, a u koji su u pozadini imali srpsko - albanski sukob koji je već u tom periodu tinjao.

"Protesti 1. oktobra 1997. godine bili su ti koji su razbili političku tišinu i pokrete širom zemlje. Oni su stavili tačku na sedmogodišnje ćutanje i apatiju na Kosovu i skrenuli su pažnju svijeta na Kosovo kao neriješen i zaboravljen problem u Evropi u to vreme. Ti potesti su utrli put da se Oslobodilačka vojska Kosova (OVK) pojavi na sceni", rekla je jedna od učesnica protesta Lirie Mavraj za albanske medije.

O protestima iz tog perioda više puta govorio je i sam Kurti.

"Prvog oktobra albanski studenti su vratili svoje dostojanstvo. Iz tišine i nepravde, uzdigli su se sa veličinom volje da žive slobodni. Studentski pokret koji je ubrzao napore ka oslobođenju zemlje. Marširali smo mirno, za oslobađanje zabranjenih prostora univerzitetskog kampusa, ka putu besplatnog obrazovanja, neotuđivih prava, slobode i nezavisnosti", poručio je Kurti.

I nakon toga, Kurti je nastavio sa svojim aktivističkim, ali sve više i političkim djelovanjem. Situacija je eskalirala 1999. godine kada je Kurti i uhapšen. Policija tadašnje Savezne Republike Jugoslavije ocijenila je Kurtija kao neprijatelja vlasti te ga je tokom hapšenja brutalno pretukla, da bi ga nakon toga prebacili u Požarevac gdje je trebao služiti kaznu od 15 godina zatvora.

U takvoj situaciji i jeku napetosti između srpskog i albanskog stanovništva, Kurti je u zatvoru dao intervju za brojne režimske medije u Srbiji te je otvoreno, ali i mirnim tonom govorio o situaciji u kojoj se našao.

"Zatvoren sam jer sam organizovao demonstracije protiv režima i bio sam politički sekretar predstavnika OVK. Ja zakon po kojem sam osuđen ne priznajem, on je u službi režima Slobodana Miloševića. Mi smo ovdje politički zatvorenici i nas je zatočio režim Slobodana Miloševića. Znam da Srbija sada više ne kontrolira Kosovo i to je to. Put ka nezavisnosti još nije završen, Albanci moraju još mnogo da rade na tome", poručio je tada politički aktivista Albin Kurti.

Iako su novinari potencirali priču i o albanskim zločinima na Kosovu, kojih je definitivno bilo, Kurti je iznio jasan stav o tome da svi moraju odgovarati za zločine.

"Svi oni koji su izvršili zločine nad civilnim stanovništvom trebaju da izađu pred međunarodni sud i da odgovaraju, rekao je Kurti.

Političko sazrijevanje

Nakon pada režima Slobodana Miloševića i uz veliki pritisak međunarodne zajednice, Kurti je zajedno s drugim političkim zatvorenicima oslobođen optužbi te je pušten i zatvora.

Svoje političko djelovanje i dalje je nastavio kroz brojne političke organizacije Kosova, a sve je rezultiralo formiranjem političkog pokreta Samoopredjeljenje 2005. godine.

Svoj buntovni duh Kurti je prenio i na političku scenu Kosova gdje se njegova nova stranka borila za svoju poziciju pod političkim nebom. Kao sredstvo političke borbe, Kurti nije prezao ni od čega.

Organizovao je demonstracije, sudjelovao u blokadi graničnih prijelaza, bacao suzavac u parlamentu te se također, zajedno s drugim zastupnicima, protivio Briselskom sporazumu koji tada potpisao Hašim Tači.

Vremenom, pokret Samoopredjeljenje je rastao, te su se od 2019. godine, zajedno s Kurtijem, etablirali kao vodeća partija na Kosovu.

Ono što je vjerovatno najvažnije u svemu, prije svega za samo Kosovo, jeste činjenica da se u ovom važnom trenutku za državu na vodećim pozicijama nalaze predstavnici nove generacije političara.

Premijer Kurti i predsjednica Vjosa Osmani u brojnim zapadnim zemljama kroz svoje djelovanje razvili su niz kontakata sa ljudima u političkom, ekonomskom i naučnom svijetu što svakako doprinosi i jačoj diplomatskoj zastupljenosti Kosova uprkos nedostacima koji se ogledaju u neučešću u nekim od najvažnijih međunarodnih tijela.

Tokom posljednjih pregovora sa Srbijom vezano za registarske tablice koji se, već se može reći, vode u "nedogled", Kurti se pokazao kao izuzetno tvrd orah za Srbiju, ali i za sam Brisel te se ni u jednom trenutku nije povinovao željama i zahtjevima Evropske unije. Kakav je stav zauzeo o registarskim tablicama, sličan je zauzeo i kada je riječ o pitanju uspostavljanja Zajednice srpskih opština (ZSO) na sjeveru Kosova.

PM Kurti of #Kosovo, in Serbian: There are no Serb municipalities in Kosovo. Why does #Serbia not create Hungarian, Bosniak or Albanian municipalities? pic.twitter.com/4qryGriVCP

— Xhemajl Rexha (@xhemajl_rexha) November 3, 2022

"Ne postoje na Kosovu srpske opštine. Nema ni albanskih ni srpskih. Ima opština sa većinskim stanovništvom koji su Albanci, ali ima i opština gdje su većina Srbi. Nema srpskih opština. Opštine pripadaju građanima. Nema po nacionalnoj pripadnosti. Možda u Beogradu postoje takvi dokumenti, u Prištini nema opština po nacionalnoj pripadnosti. Ima pojedinaca. Ne može biti opština srpska. Taj dogovor od skoro prije 10 godina, nije prošao test Ustavnog suda. Ja se zalažem za dobre, međusobne odnose između Kosova i Srbije koji će se bazirati na uzajamnosti. Ne može se tražiti nešto kod drugoga, ako nisi u stanju da uspostaviš taj zahtjev kao princip odnosa. Da li je Srbija spremna da ima zajednicu opština sa većinskim mađarskim, rumunskim ili bošnjačkim stanovništvom?", poručio je Kurti novinarima početkom novembra.

U odnosima Albanaca i Srba, naročito u novijem kontekstu, teško se može reći kako samo jedna strana ima pravo te da je ono što kažu Priština ili Beograd jedina i prava istina. Ipak, mora se priznati kako je Aleksandar Vučić s druge strane stola dobio političkog protivnika koji mu se može adekvatno suprotstaviti u svakom smislu.

Istina, Kosovo iza svojih leđa ima Albaniju i Sjedinjene Američke Države kao partnera, ali pitanje je da li bi to igralo bilo kakvu ulogu da se na čelu kosovske vlade ne nalazi baš ovakav Albin Kurti - prištinski buntovnik i političar koji i pored velikog pritiska ne odustaje od svojih ciljeva koji podrazumijevaju potpunu nezavisnost Kosova i međusobno priznanje sa Srbijom.