Nakon ostavke Liz Truss: Ko su drugi evropski lideri sa najkraćim stažom na poziciji premijera?
Ona je formalno preuzela dužnost od Borisa Johnsona 6. septembra, ali je nakon loše političke odluke, pada ekonomskih pokazatelja, medijskih gafova i ostavki političara, kao i istraživanja javnog mnjenja koja su pokazala da je popularnost njene Konzervativne stranke pala. Truss je podnijela ostavku.
Ona je i službeno britanski premijer s najkraćim stažom ikada, pobijedivši tako Georgea Canninga koji je bio premijer 118 dana sve do svoje smrti.
Ko su neki od ostalih premijera u Evropi koji su tu funkciju kratko obnašali?
Euronews je sastavio nepotpunu listu sa nekim od najvažnijih događaja iz posljednjih 50-ak godina, političara koji su služili 200 dana ili manje, isključujući one koji su bili privremeni premijeri.
Crna Gora: 176 dana Dritana Abazovića
Abazović je novija žrtva među evropskim premijerima, koji je izgubio poziciju nakon izglasavanja nepovjerenja u parlamentu 20. augusta, ali za sada ostaje na funkciji.
Lider liberalno-zelene stranke URA došao je na funkciju nakon što je prethodna vlada također pala u aprilu, jer su politički saveznici tako odlučili zbog nedostatka napretka, nacionalizma i opstrukcionizma, te prakse u kojoj se zakoni i politike namjerno odgađaju.
Abazovićeva vlastita koalicija uglavnom proevropskih i manjinskih stranaka raspala se nakon što je početkom augusta potpisao kontraverzni imovinski sporazum sa Srpskom pravoslavnom crkvom, što je dovelo do protesta opozicije nakon medijskih izvještaja da je ugovor potpisan u tajnosti.
Novi premijer Crne Gore tek treba biti imenovan.
Belgija: Paul Vanden Boeynants - 165 dana
Paul Vanden Boeynants dva puta je bio belgijski premijer: prvi put dvije godine 1960-ih, a zatim ponovo samo 165 dana između 20. oktobra 1978. i 3. marta 1979.
Nakon što je bio premijer, Vanden Boeynants je vodio veoma interesantan život u politici i van nje. On je 1980-ih dobio trogodišnju uslovnu kaznu zatvora nakon što je osuđen za utaju poreza. Zatim, 1989. godine, kidnapovan je i držan kao talac mjesec dana dok novac za njgovu otkupninu nije prikupljen (oko 30 miliona eura).
Vanden Boeynants je napustio politiku sredinom 1990-ih. Umro je 1991. od upale pluća nakon operacije srca.
Estonija: Andresw Tarand -161 dan
Andreas Tarand je bio najkraći lider baltičke države Estonije ikada sa samo 161 danom na funkciji, od 8. novembra 1994. do 17. aprila 1995. godine.
Doživotni ekolog, Tarand je studirao klimatologiju i bio je estonski ministar okoliša u dvije različite vlade.
Tarand je kasnije izabran u Evropski parlament i bio je poslanik od 2004. do 2005. godine.
Francuska: Bernard Cazeneuve - 161 dan
Francuski socijalistički premijer Bernard Cazeneuve bio je na vlasti samo pet mjeseci i četiri dana od decembra 2016. do maja 2017. godine.
Na to mjesto ga je imenovao predsjednik Hollande nakon što je njegov prethodnik pokrenuo predsjedničku kampanju, a Cazeneuve je podnio ostavku na kraju Hollandeovog mandata kada je Emmanuel Macron preuzeo dužnost predsjednika Francuske.
Kosovo: Albin Kurti - 121 dan
Kada je dugogodišnji demonstrant i lider glavne opozicione stranke na Kosovu Aljbin Kurti konačno postao premijer u februaru 2020. godine nakon višemjesečnih pregovora sa svojim koalicionim partnerima, nije očekivao da će ga američki predsjednik Donald Trump svrgnuti s pozicije.
Tramp je bio nestrpljiv da se uključi u rješavanje teških političkih pitanja između Kosova i Srbije, a Kurti mu je stajao na putu.
Američki izaslanik za Balkan Richard Grenell sastavio je koaliciju stranaka u parlamentu koja bi pokrenula glasanje o nepovjerenju Kurtiju. U svojoj namjeri je uspio pa je Kurti smijenjen nakon tačno četiri mjeseca provedenih na vlasti.
Imajući to u vidu, kada se vlada koju je podržavao Tramp raspala nekoliko meseci kasnije Kurti je ponovo izabran .
Albanija: Fatos Nano - 103 dana
Fatos Nano je potekao iz ugledne albanske porodice i stalno se penjao u redovima Albanske radničke partije.
Na kraju je imenovan za premijera prijelazne vlade te dobio zadatak da organizuje prve postkomunističke demokratske izbore 1991. godine.
Njegova stranka je pobijedila na izborima, a on je postao premijer. Međutim, generalni štrajk koji su organizovali nezavisni sindikati primorao ga je da podnese ostavku nekoliko sedmica kasnije, u junu 1991. godine, nakon ukupno 3 mjeseca i 13 dana na vlasti.
Nano je nastavio da reformiše Radničku partiju, transformišući je iz antirevizionističkog marksističko-lenjinističkog fronta u socijaldemokratsku partiju, i preimenovao je u Socijalističku partiju Albanije.
Ponovo je izabran za premijera u dva dodatna mandata, 1997. i 2002. godine.
Italija: Amintore Fanfani - 102 dana
Amintore Fanfani bio je premijer Italije ukupno šest puta - prvi put samo 22 dana 1950-ih, ali je to bio njegov posljednji mandat koji je bivšeg fašističkog političara svrstao na ovu listu.
Bio je premijer od 18. aprila do 29. jula 1987. godine, u periodu od 102 dana.
Fanfani je započeo svoju političku karijeru u Musolinijevoj Nacionalnoj fašističkoj stranci i pisao o svojoj viziji fašističke Evrope koju vode autoritarne vlade u Rimu i Berlinu. Bio je ključan za uvođeje zabrane italijanskim Jevrejima da rade u vladi ili kao profesori, a nakon što je Musolini ubijen, pobjegao je u Švicarsku.
Kada se vratio u politiku, postao je demokršćanin i vodio je šest različitih vlada 1950-ih, 1960-ih i 1980-ih i još uvijek je bio aktivan u politici, držeći pozicije u italijanskom Senatu do sredine 1990-ih.
Umro je 1999. godine u 91. godini.
Rumunija: Mihai Răzvan Ungureanu - 89 dana
Mihai Răzvan Ungureanu imenovan je za premijera Rumunije u februaru 2012. godine u pokušaju da stabilizuje zemlju usred ozbiljne političke krize.
Ungureanua je na to mjesto postavio rumunski predsjednik i konzervativac Traian Băsescu.
Neki su Baseskuov potez označili kao kopiju promocije Vladimira Putina koju je napravio Boris Jeljcin, ali Ungureanu i Putin nisu imali praktično ništa zajedničko, a bivši direktor rumunske obaveštajne službe nije uspio da izglasa nepoverenje velikoj koaliciji koja se formirala u državi početkom maja iste godine.
Ungureanu je ostao aktivan u rumunskoj politici, služeći kao član parlamenta u narednim sazivima.
Finska: Anneli Jäätteenmäki - 69 dana
Anneli Jääteenmäki je bila prva žena premijerka Finske, nakratko, od 17. aprila do 24. juna 2003.
Ona je dovela svoju stranku centra do pobjede na općim izborima 2003. godine, ali se uplela u skandal nakon čega se nametnulo pitanje o tome kako je došla do nekih povjerljivih dokumenata ministarstva vanjskih poslova o ratu u Iraku, koje je koristila u svojoj predizbornoj kampanji da diskredituje opoziciju.
Međutim, politička karijera Anneli Jääteenmäki nije tu završila. Postala je zastupnica Evropskog parlamenta u Briselu od 2001. do 2019. godine.
Hrvatska: Josip Manolić - 22 dana
Kratki boravak Josipa Manolića na mjestu hrvatskog premijera dogodio se u vrlo turbulentno vrijeme kada je Hrvatska proglasila nezavisnost od Jugoslavije 25. juna 1991. godine, što je izazvalo rat.
Manolić je postao prvi premijer nove nezavisne zemlje, nastavljajući svoju ulogu premijera Hrvatske unutar Jugoslavije, funkciju koju je preuzeo u augustu 1990. godine.
Međutim, nakon što je predsjednik Franjo Tuđman u julu 1991. potpisao Brijunski sporazum, čime je dodatno prekinuo veze zemlje sa drugim jugoslovenskim republikama, Manolića je zamijenio Franjo Gregorić, kojeg je Tuđman zadužio da vodi veliku koalicionu vladu pod nazivom Vlada nacionalnog jedinstva.
Manolić, bivši šef Jugoslavenske sigurnosne agencije, OZNE, i član partizanskog antifašističkog otpora u Drugom svjetskom ratu, bio je jedan od ključnih osnivača hrvatske nacionalističke stranke desnog centra HDZ-a, i smatrali su ga drugim najmoćnijim čovjekom u Hrvatskoj u to vrijeme nakon Tuđmana.
Međutim, nakon što je propao Manolićev pokušaj da 1995. godine organizira masovni prebjeg članova HDZ-a kako bi se Tuđmanu oduzela parlamentarna većina, njegova popularnost je nestala, a on je postao uglavnom neutjecajan.
Manolić, koji je u martu 2020. godine napunio 100 godina, jedan je od najstarijih živućih bivših premijera na svijetu.
Švedska: Magdalena Andersson - nešto duže od 7 sati
Prva premijerka Švedske Magdalena Andersson izdržala je samo sedam i po sati na funkciji kada je izabrana prvi put.
U novembru 2021. godine, nakon višednevnih pregovora, liderica socijaldemokrata uspjela je sastaviti manjinsku vladu uz podršku dvije manje stranke.
Nakon što je parlament izglasao njeno imenovanje, predstavila je novi plan budžeta za zemlju, ali je jedna od stranaka povukla podršku, pa je ona dala ostavku samo sedam i po sati nakon što je imenovana.
Nekoliko dana kasnije, budžet je ponovno razmatran, izmijenjen i odobren, a Andersson je još jednom izglasana za švedsku premijerku,što je uloga koju je nastavila obnašati sve do smijene u oktobru 2022. nakon općih izbora.
