Među onim čija je reprezentativnost osporavana bio je i Samostalni sindikat osnovnog odgoja i obrazovanja Federacije Bosne i Hercegovine. Prije pet godina je entitetska vlast odlučila da je nereprezentativan, da bi onda Kantonalni sud u Sarajevu presudio da je legitiman, odnosno reprezentativan.
Vlada je Prijedlog zakona o reprezentativnosti sindikata i udruženja poslodavaca usvojila 1. jula ove godine. Članom 5. su definisani uslovi za reprezentativnost sindikata:
-
Ako je najmanje 12 mjeseci prije podnošenja zahtjeva za utvrđivanje reprezentativnosti registrovan kod nadležnog organa u skladu sa zakonom;
-
Ako se finansira pretežno iz članarina i iz drugih vlastitih izvora;
-
Ako ima potreban procenat učlanjenosti uposlenih radnika, u skladu s ovim zakonom.
Uposlenicima se smatraju radnici na osnovu ugovora o radu na određeno ili neodređeno vrijeme, s punim ili nepunim vremenom ili rješenja o postavljenju osobe koja nije državni službenik, državnog službenika, namještenika i policijskog službenika.
Posebno su definisani uslovi reprezentativnosti sindikata kod poslodavaca:
-
Reprezentativnim sindikatom kod poslodavaca smatra se sindikat koji, pored uslova iz Člana 5., ispunjava i uslov da ima najmanje 20 posto članova u odnosu na ukupan broj uposlenih kod poslodavaca;
-
Ukoliko je sindikat kod poslodavaca organizacioni dio sindikata iz članova 7., 8. i 9. ovog zakona, smatra se da ispunjava uslove iz Člana 5.
Definisana je reprezentativnost sinidikata za područje ili oblast djelatnosti, pa je shodno tome sindikat reprezentativan ako:
-
Ispunjava uslove iz Člana 5.;
-
Ispunjava uslov da ima najmanje 15 posto članova u odnosu na ukupan broj uposlenih u području, odnosno oblasti djelatnosti u FBiH, prema podacima organa nadležnog za statistiku, odnosno drugog organa koji vodi odgovarajuću evidenciju u Bosni i Hercegovini, odnosno FBiH.
Reprezentativnim sindikatom za jedno ili više područja, odnosno oblasti djelatnosti na području kantona, smatra se sindikat koji:
-
Ispunjava uslove iz Člana 5.;
-
Ispunjava uslov da ima najmanje 15 posto članova u odnosu na ukupan broj uposlenih u području, odnosno oblasti djelatnosti na području kantona, prema podacima organa koji vodi odgovarajuću evidenciju.
Reprezentativnim sindikatom za područje kantona smatra se sindikat koji:
- Ispunjava uslove iz Člana 5.;
- Ispunjava uslov da ima najmanje 15 posto članova u odnosu na ukupan broj uposlenih na području kantona, u najmanje tri područja ili oblasti djelatnosti, prema podacima organa nadležnog za statistiku, odnosno drugog organa koji vodi odgovarajuću evidenciju.
Reprezentativni sindikat za cijelu Federaciju je onaj koji:
-
Ispunjava uslove iz Člana 5.;
-
Ispunjava uslove da ima najmanje 20 posto članova u odnosu na ukupan broj uposlenih u FBiH, u najmanje pet područja ili oblasti djelatnosti, prema podacima organa nadležnog za statistiku;
-
Koji djeluje na području najmanje tri kantona.
Kada se može preispitati reprezentativnost sindikata
Naglašeno je da ako sindikat ne ispunjava uslove u kontekstu traženog postotka u članstvu, onda je reprezentativan onaj sindikat koji ima najveći broj učlanjenih od ukupnog broja uposlenih.
Ako postoji dva ili više sindikata na nivou poslodavaca, na nivou područja i oblasti djelatnosti, na nivou kantona, odnosno Federacije, kojima je utvrđena reprezentativnost u skladu s ovim zakonom, svi sindikati imaju prava reprezentativnog sindikata utvrđena ovim zakonom.
Ukazano je da sindikat i poslodavci, odnosno njihova udruženja, mogu podnijeti zahtjev za preispitivanje utvrđene reprezentativnosti, ako smatraju da su promijenjene činjenice na osnovu kojih je utvrđena reprezentativnost, po isteku od 30 dana od dostave rješenja o utvrđivanju reprezentativnosti.
Kazne do 5.000 KM
Poslodavac će biti kažnjen sa 500 KM do 2.000 KM ako:
-
Na zahtjev sindikata ili nadležnog organa u propisanom roku ne dostavi podatke, odnosno odgovarajući dokaz o broju uposlenih kod poslodavca;
-
Ne postupi po zahtjevu te ne provede postupak utvrđivanja, odnosno preispitivanja reprezentativnosti na zahtjev sindikata.
Poslodavac će biti kažnjen sa 500 KM do 2.000 KM ako:
-
U postupku utvrđivanja ili preispitivanja reprezentativnosti dostavi netačne i krivotvorene dokaze i druge podatke;
-
Ne obavijesti ministarstvo o svakoj promjeni koja se tiče utvrđene reprezentativnosti.
Osim toga, propisane su kazne za odgovorne osobe u iznosu od 50 KM do 1.000 KM, a u ponovljenom prekršaju iznosom od 2.000 do 5.000 KM. Poslodavac kao fizička osoba bit će kažnjen sa 500 KM do 1.000 KM, a u ponovljenom prekršaju sa 1.500 do 3.000 KM.
Da bi ovaj zakon stupio na snagu, porebno je da ga usvoje oba doma Parlamenta FBiH.
U međuvremenu još traje trakavica u Savezu samostalnih sindikata Bosne i Hercegovine (SSS BiH) u vezi s tim ko je njegov predsjednik. Selvedin Šatorović tvrdi da je on reizabran za predsjednika, dok nekoliko granskih sindikata tvrdi da on to nije.
SSS BiH ima 24 granska sindikata, dok njih 16 tvrdi da ne podržavaju Šatorovića kao predsjednika.
