Sinagoge kao kulturna i historijska baština Evrope na izložbi u galeriji Novi hram
Izložbu, koja se postavlja u okviru Festivala "Sarajevska zima", otvorit će mađarski ambasador u BiH Jozsef Negyesi i predsjednik Jevrejske zajednice BiH Jakob Finci.
Postavka donosi panoe s fotografijama sinagoga koje su na području istočne i centralne Evrope još uvijek u funkciji, kao i onih koje su srušene, uz prateći tekst s pojašnjenjima i informacijama. Ovim se ukazuje na izniman značaj tog neprocjenjivog svjetskog kulturno-historijskog naslijeđa.
Generalni sekretar Jevrejske opštine Sarajevo Elma Softić-Kaunitz ističe za Fenu da je izložba bazirana na nagrađivanim knjigama profesora historije i moderne arhitekture na Fakultetu Miklós Ybl i na građevinskom Univerzitetu Szent István u Budimpešti Rudolfa Kleina.
Ona je navela da je prateći tekst za izložbu napisao predsjednik Mađarske jevrejske asocijacije Peter Kirschner, koji smatra da sinagoga nije samo sveti prostor, već srž jevrejskog intelekta, duševnosti i zajedničkog života. Njegov je stav da je sinagoga simbol koherentnosti zajednice, te da utjelovljuje vrijednost, identitet i snove.
"Ova izložba je putovanje kroz prostor i vrijeme, ona oslikava aspekte jevrejskog života, ekonomije te kulturnog procvata unutar multinacionalnih carstava. Nudi panoramski pogled na važne promjene na osnovu kojih su Jevreji počeli da zauzimaju vrlo snažne i vitalne uloge u ekonomskom i kulturnom životu Evrope, te još jednom animira posjetioca da s čuđenjem stane i sagleda nesagledljivost i neshvatljivost holokausta tokom kojeg su te zajednice skoro u potpunosti uništene i to unutar samo nekoliko godina", zapisao je Kirschner povodom ove postavke.
Softić-Kaunitz navodi da je cilj Mađarske asocijacije Jevreja i Mađarske ovom postavkom sačuvati i pokazati neprocjenjivu kulturnu i historijsku baštinu širokoj javnosti.
Sekretar Mađarske ambasade Leonóra Gulyas ističe za Fenu da je izložba postavljena na 20 panoa, na kojima je predstavljeno niz sinagoga od iznimnog značaja za svjetsku baštinu. Posebno je izdvojila Art Nouveau sinagogu u Subotici iz 1902. godine, koja se trenutno restaurira uz pomoć mađarske vlade, a nalazi se na listi najugroženijih spomenika kulture Svjetskog spomeničkog fonda.
Ona navodi da je izložbom obuhvaćeno devet zemalja, među kojima su i Slovenija, Srbija, Austrija, Poljska, Češka, Slovačka i Rumunija.
Fotografije i prateći tekstovi na panelima posjetiocima će dati uvid u niz zanimljivih informacija, poput historijskih korijena sinagoga devetnaestog stoljeća, socijalne integracije sinagoga u njihovom urbanom kontekstu, osam tipova sinagoga iz 19. stoljeća u istočno-centralnoj Evropi, sinagoge nakon Prvog svjetskog rata, graditelj sinagoga Lipot Baumhorn, jevrejska četvrt u Budimpešti, stavljanje u funkciju napuštenih sinagoga, te planovi mađarske vlade za restauraciju sinagoga.
Izložba će nakon Sarajeva biti postavljena i u Banjoj Luci 26. februara.
