Ovaj zakon, sponzoriran od Ministarstva unutrašnjih poslova, izrađen je budući da je u posljednje vrijeme uočen porast pojedinaca koji, uz porast kriznih žarišta u svijetu, a u cilju realizacije svojih interesa, organizovano ili nezavisno učestvuju u raznim konfliktima van zemlje za određenu sumu novca ili zbog ostalih privilegija, kazao je ministar Bajram Rexhepi, javio je Radio Slobodna Evropa.
Da se na jednom takvom zakonskom okviru radilo rečeno je i ranije nakon što su kosovski zvaničnici procijenili da konkretno u ratu u Siriji učestvuje od 20 do 30 Kosovara.
“Potencijalan rizik na red i bezbjednost zemlje je taj što takve osobe nakon povratka postanu nosioci propagadnih aktivnosti i kod ostalih promovišu učešće u sličnim aktivnostima”, rekao je Rexhepi, dodajući da je cilj predloženog zahtjeva da se spriječi ali i zaštiti Kosovo od terorističkih i kriminalnih djela koja predstavljaju prijetnju za sigurnost Kosova.
Kazne do 15 godina zatvora
Na osnovu ovog zakona, građanin Kosova koji organizuje ili obučava osobe sa ciljem udruživanja u stranim konfliktima, može se kazniti od 5 do 15 godina zatvora. Svako ko na bilo koji način direktno ili indirektno prikuplja fondove korištene za izvršavanje pomenutih krivičnih dela, može se kazniti zatvorom 3-15 godina, a svako ko učestvuje u stranim konfliktima 3-10 godina. Također, svako ko javno, putem članaka, audio-vizuelnih snimaka, uključujući i neograničavajući društvene mreže poziva ili podstiče druge na izvršenje krivičnih djela, može se kazniti zatvorom od 6 mjeseci do 5 godina.
Isto važi za one koji ne prijavljuju pripremanja ovakvih krivičnih djela ili počinjeno krivično djelo, i za one koji skrivaju počinioca. Ali oni počinioci krivičnog djela koji, otkrivanjem pred organima krivičnog gonjenja grupe, sprečava izvršenje krivičnog djela ili otkriva grupu pred nadležnim organima za krivično gonjenje prije izvršenja krivičnog djela, kaznit će se zatvorom od tri godine ili može da bude oslobođen.
Na skupštinskoj debati je međutim rečeno da je zakon previše generalizovan i da se nije konkretizovalo da se radi o problemu učešća građana u ratu u Siriji.
Protiv zakona glasali su jedino poslanici opozicionog pokreta Samoopredjeljenje. U ime ovog pokreta, poslanik Visar Ymeri kazao je da u slučaju rata u regionu, većinsko stanovništvo Kosova, na osnovu ovog zakona, ne bi moglo da pomogne svojim sunarodnicima. On je umjesto ovog zakona predložio da se izradi zakon protiv terorizma.
"Šta će se desiti ukoliko recimo, sutra, Vlada Srbije odluči da napadne Preševsku dolinu, ili makedonska policija ili vojska napadne Albance u toj zemlji? Znači Albanci sa Kosova neće imati pravo da odu i pomognu tim Albancima, jer će se, po ovom zakonu, kazniti sa 15 godina zatvora. Ili, kako se navodi u zakonu, pojedinci koji imaju dvojno državljastvo mogu služiti u međunarodno priznatim vojnim formacijama druge vlade. U prevodu, to bi značilo da, recimo, ukoliko nego iz srpske manjinske zajednice sa Kosova ko ima i kosovsko i srpsko državljanstvo odluči da se pridruži vojsci Rusije u Krimu, oni na to imaju prava jer im to zakon dozvoljava“, kazao je Ymeri.
Primjedbe je imao i opozicioni Demokratski savez Kosova iako je glasao za ovaj zakon. Iz ove partije su ponovili potrebu za konkretizaciju zakona.
"Zakon u ovom obliku vidim kao nedostatak hrabrosti vladinih institucija da upravljaju takvim situacijama, iako se izrada ovog zakona smatra visokim prioritetom. U svakom slučaju, mi, poslanici DSK-a u načelu glasamo za ovaj nacrt zakona uzimajući za obavezu da unutar skupštinskih odbora iznesemo naše prijedloge i stavove u vezi više pitanja oko ovog zakona kako bi bio funkcionalan i sprovodljiv“, kazao je poslanik Anton Çuni.
Podrška srpskih poslanika
Zakon o zabrani udruživanja državljana Kosova u stranim oružanim sukobima van teritorije zemlje su podržali i poslanici iz srpskih redova.
"Ovaj zakon ima preventivno djejstvo jer se svi potencionalni učesnici odvraćaju i postaju svjesni da samo učešće u ovakvim jedinicama u stranim zemljama postaje krivično djelo. Zakon će donijeti mogućnost da se oni krivično gone što do sada nije bilo moguće“, kazao je Goran Marinković.
Inače, u primjeni ovog zakona neće biti retroaktivnosti, već će se primijeniti kada stupi na snagu. Također, odredbe ovog zakona ne primjenjuju se na državljane Republike Kosova koji su dobili državljanstvo druge države, i koji su dio vojske ili vojnih formacija te države, ili služe u vojnim formacijama pod kontrolom međunarodno priznatih vlasti i osnova u skladu sa zakonom.
U svakom slučaju, usvojeni nacrt zakona može proći kroz izmjene obzirom da predstoji pregled od skupštinskih odbora, a potom uz prijedloge o dopuni, ponovo će se vratiti na konačno usvajanje.
