Smajić upozorava da se u redovnom Godišnjem izvještaju o napretku Bosne i Hercegovine u 2011. godini, koji je u završnoj fazi izrade, odražava cjelokupno stanje u zemlji - od dejtonskog ustava koji dozvoljava opstrukcije funkcioniranja države, zatim refleksije izborne godine i sve političke nesloge koje se prepliću od okotobarskih izbora uključujući i nepostojanje Vijeća ministara BiH. Realizacija projekata finansiranih od EU je također u zastoju zbog političkih nesuglasica.
Od marta 2002. godine, Komisija redovno jednom godišnje izvještava Vijeće i Parlament o napretku kojeg su postigle zemlje zapadnog Balkana. Izvještaj o napretku uglavnom ima istu strukturu: ukratko opisuje odnose između BiH i Unije; analizira situaciju u BiH u pogledu političkih kriterija za članstvo; analizira situaciju na osnovu ekonomskih kriterija za članstvo; daje pregled sposobnosti da zemlja samostalno provodi evropske standarde, odnosno da postepeno usklađuje svoje zakonodavstvo i politike sa acquis-em u skladu sa Sporazumom o stabilizaciji i pridruživanju i prioritetima Evropskog partnerstva. Godišnji izvještaj o napretku obuhvata period od sredine septembra prethodne do kraja septembra tekuće godine.
- Od početka predizborne kampanje krajem ljeta 2010. godine sve aktivnosti na usvajanju državnih zakona su zaustavljene, Parlament i Vijeće ministara su zamrli i nakon izbora, što se odrazilo i na sve druge aktivnosti na nivou države. U takvom političkom, ekonomskom i socijalnom ambijentu proces evropskih integracija je morao biti u dramatičnoj stagnaciji, upozorava Smajić.
Još gore od toga je što se jaz u tom procesu između BiH i zemalja u regionu skoro nezaustavljivo povećava: Hrvatska je pred članstvom, Crna Gora je dobila kandidatski status, Srbija i Albanija se nadaju skorom pozitivnom odgovoru. Makedonija je zbog dolaska na vlast konzervativnih političkih snaga u ozbiljnom zastoju na putu ka EU, ali je zbog ranijih uspjeha na tom putu i dalje daleko ispred Bosne i Hercegovine.
- Tri ključne obaveze za apliciranje za članstvo su blokirane političkim nesuglasicama oko formiranja vlasti na državnom nivou i različitih gledanja na Bosnu i Hercegovinu, naglašava Smajić.
Radi se o Zakonu o državnoj pomoći, Zakonu o popisu stanovništva, te provedba odluke Suda za ljudska prava u slučaju "Sejdić-Finci“ za što ne postoje ozbiljne političko-pravne prepreke, ali je ipak i ova neodgodiva obaveza na čekanju.
- Ipak, ako bi se sve ove tri obaveze ispunile do kraja septembra, nije nemoguća misija da BiH do kraja godine podnese zahtjev za članstvo i možda već na proljeće naredne godine dobije Upitnik Evropske komisije, kazao je Smajić.
Da bi se to i dogodilo, po njegovom mišljenju, red poteza je hitno formiranje Vijeća ministara, ispunjavanje sva tri uvjeta za podnošenje zahtjeva za članstvo, te otklanjanje svih nedostataka koji će biti specificirani u Izvještaju o napretku.
