Tim Zemaljskog muzeja okitio se ovim priznanjem među 28 laureata iz 16 različitih zemalja Evrope prepoznatih po zapaženim dostignućima u oblasti konzervacije, istraživanja, posvećenosti poslu, te obrazovanju, treninzima i podizanju svijesti o naslijeđu.
Nezavisni ekspertski žiriji procjenjivali su ukupno 187 aplikacija koje su poslali pojedinci ili organizacije iz 36 zemalja širom Evrope, te izabrali pobjednike. Građani cijelog svijeta sada mogu glasati online za Public Choice Award i dati podršku nagrađenim projektima iz vlastite ili neke druge evropske zemlje.
Projekti koje je izabrao žiri predstavljaju izvrsne primjere kreativnosti, inovacije, održivog razvoja i društvene participacije u sektoru naslijeđa širom Evrope. Među izvanrednim inicijativama nagrađenim 2016. godine nalaze se: renoviranje staze na strmim stranama klisure koja je posjetiocima otvorila pogled na fenomenalne prirodne ljepote, a time i novi val turizma u regionu (Španija); razvoj industrijske digitalizacije, čiji je rezultat digitalizacija skoro devet miliona zooloških, botaničkih i geoloških uzoraka, iz cijele Evrope i šire, što je od ogromne vrijednosti za istraživače iz cijelog svijeta (Holandija); predanost uposlenika i aktivista Zemaljskog muzeja BiH, koji su tri godine vrijedno radili bez plata i doprinosa želeći sačuvati Muzej uprkos teškoj političkoj situaciji (Bosna i Hercegovina); i projekat koji podstiče građane da "usvoje" spomenike od kulturnog i historijskog značaja za njihovu lokalnu zajednicu, da se brinu za njih, te da ih ponovo vrate u upotrebu (Finska). Prvi put nagrada je dodijeljena i izvanrednom projektu s Islanda: rehabilitacija i pretvaranje francuske bolnice u Faskrudsfjorduru u muzej.
"Od srca čestitam pobjednicima i njihovim timovima na izvanrednom poslu. Zahvaljujući njihovom talentu i posvećenosti, mnogobrojna blaga evropskog kulturnog naslijeđa su spašena i revitalizirana za današnje i buduće generacije. Njihovi projekti jačaju svijest o kulturnom naslijeđu kao strateškom resursu evropskog društva i privrede. Kulturno naslijeđe ujedinjuje ljude, gradi mostove između prošlosti, sadašnjosti i budućnosti. Istovremeno, ono generiše i ekonomski rast, promoviše održivi razvoj i stimuliše društvenu participaciju i inkluziju – koja je od vitalnog interesa – danas više nego ikada. Upravo zbog toga podržavamo ovu nagradu i druge projekte iz sektora naslijeđa kroz naš program Kreativna Evropa, a tako će biti i u budućnosti", rekao je Tibor Navracsics, evropski komesar za obrazovanje, kulturu, mlade i sport.
"Svi ovi nagrađeni projekti potvrđuju da je naslijeđe relevantno za Evropu i njene građane. Kulturno nasljeđe je pokretač održivog ekonomskog razvoja i kohezivna sila u našim multikulturnim društvima, kako je to priznato od EU institucija i jasno pokazano u nedavnom izvještaju ‘Kulturno naslijeđe je važno za Evropu’. Oduševljen sam što se ovogodišnja ceremonija dodjela nagrada Europa Nostra održava u mom rodnom Madridu, a naročito na tako specijalnom mjestu za kulturno naslijeđe kao što je Zarzuela teatar", dodao je Plácido Domingo, uvaženi operski pjevač i predsjednik organizacije Europa Nostra.
Dobitnici Evropske nagrade za naslijeđe 2016 bit će proslavljeni tokom događaja visokog profila pod pokroviteljstvom EU komesara Navracsicsa i maestra Plácida Dominga 24. maja u historijskom Zarzuela teatru u Madridu. Evropska nagrada za naslijeđe okupit će oko hiljadu ljudi, uključujući profesionalce u oblasti naslijeđa, volontere i prijatelje iz cijele Evrope, a također i najviše predstavnike EU institucija, zemlje domaćina i ostalih zemalja članica EU. Tokom ceremonije, biće proglašeno sedam dobitnika Grand Prixa, od kojih će svaki dobiti nagradu u vrijednosti od 10,000 eura, kao i dobitnik Public Choice Award.
Dobitnici nagrada će također imati priliku da predstave svoje sjajne projekte u oblasti naslijeđa tokom Sajma izvrsnosti (Excelence Fair), 24. maja ujutro, u sjedištu Udruženje arhitekata Madrida, a moći će i prisustvovati različitim networking događajima koji će se održati tokom Evropskog kongresa naslijeđa u Madridu (22.- 27. maja) u organizaciji Europa Nostra i u okviru network projekta “Mainstreaming Heritage”, koji podržava Kreativna Evropa.
Dobitnici nagrada 2016. abecednim redom, po zemljama:
Kategorija Konzervacija ▪ Pretvaranje pivare De Hoorn u kreativni hub, Leuven, BELGIJA ▪ Vizantijska crkva sv. Petra, Kastania, Mani, GRČKA ▪ Tradicionalna vodenica, Agios Germanos, Prespes, GRČKA ▪ Francuska bolnica, Faskrudsfjordur, ISLAND
▪ Dioklecijanove terme: manastir i otvoreni bazen, Rim, ITALIJA ▪ Muzej Stari Amelisweerd, Bunnik, Utrecht, HOLANDIJA ▪ Tvrđava Kijkuit, Kortenhoef, Noord-Holland, HOLANDIJA ▪ Katedrala i dijacezanski muzej, Santarém, PORTUGAL ▪ Kraljeva stazica na El Chorro klisuri, Malaga, ŠPANIJA ▪ Šest crkvi, Lorca, Murcia, ŠPANIJA ▪ Knockando predionica, Aberlour, Moray, VELIKA BRITANIJA ▪ Wimpole Hall gotički toranj, Wimpole, Cambridgeshire, VELIKA BRITANIJA
Kategorija Istraživanja ▪ Čuvanje podvodnih arheoloških nalazišta, evropski projekat koordiniran u Kopenhagenu, DANSKA
▪ ‘Silosi sjećanja’, Bra, ITALIJA ▪ Digitalizacija kolekcije Naturalis Biodiversity Centra u Leidenu, HOLANDIJA ▪ Konzervacijska studija sela Gostuša, Pirot, SRBIJA ▪ Prahistorijski Picture Projekat. Pitoti: Digital Rock-Art, Cambridge, VELIKA BRITANIJA
Kategorija Predanost radu ▪ Zaposleni i aktivisti Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine, Sarajevo, BiH ▪ Giulia Maria Crespi, Milan, ITALIJA ▪ Prijatelji Storfjorda, Sunnmøre, NORVEŠKA
Kategorija Obrazovanje, trening i dizanje svijesti ▪ ‘Veliki rat očima djeteta’, Roeselare, BELGIJA ▪ ‘Zvijezda u školi’, Karlovac, HRVATSKA ▪ ‘Usvojite spomenik’, Tampere, FINSKA ▪ Čuvanje i promocija plesnog naslijeđa, Berlin, NJEMAČKA ▪ ‘Mali muzej Dublina’, Dublin, IRSKA ▪ Edukativni program za kulturno naslijeđe: “Apprendisti Ciceroni”, Milan, ITALIJA ▪ Održivi razvoj za Mourela Plateau, Peneda-Gerês Nacionalni park, PORTUGAL ▪ ‘Škole naslijeđa’, Bristol, VELIKA BRITANIJA
Nagrada Europa Nostra predstavlja također i sjajan uspjeh za evropsku državu koja nije članica EU programa Kreativna Evropa – projekat iz Bjelorusije:
Kategorija predanost radu: Nacionalni historijski i kulturni muzej – Reserve "Niasvizh", Niasvizh, BJELORUSIJA Zaposleni i aktivisti Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine, Sarajevo
Napor uposlenika i aktivista Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine da u teškom političkom kontekstu održe svoj muzej aktivnim, predstavlja impresivan primjer predanosti profesiji i očuvanju kulturnog naslijeđa. Zbog specifičnog administrativnog ustroja Bosne i Hercegovine, Zemaljski muzej BiH ostao je bez riješenog pravnog statusa, a time i adekvatnog finansiranja. Muzej je 2012. godine zatvoren za posjete, što iz nužde, što iz protesta zbog nezavidne pozicije u kojoj se našao. No, iza zatvorenih vrata, Muzej je nastavio da živi: uposlenici su nastavili dolaziti na posao svaki dan tokom naredne tri godine. U teškim uslovima, danonoćno su čuvali Muzej štiteći zbirke od provalnika, čuvajući predmete i zgradu od propadanja najbolje što se moglo s ograničenim resursima.
Dom za preko četiri miliona predmeta, Zemaljski muzej BiH je jedna od najvećih i najvažnijih muzejskih zbirki u jugoistočnoj Evropi. Kako bi privukla pažnju domaće i međunarodne javnosti na alarmantan status Muzeja, Acija, nezavisna kulturna organizacija iz Sarajeva, u saradnji s fotografom Zijahom Gafićem, koji je napravio upečatljive portrete radnika Muzeja, pokrenula je kampanju "Ja sam Muzej". Pritisak javnosti stavio je problem Muzeja na vrh liste prioriteta vlasti. Žiri nagrade Europa Nostra je zadivljen time da su “u saradnji s Akcijom, zaposleni Muzeja pokrenuli široku javnu kampanju kako bi osigurali očuvanje njihove važne i jedinstvene zbirke koja predstavlja vjersku i kulturnu različitost regije”.
Ova odlično realizirana kampanja, koja je koincidirala sa naporima političara i diplomata, otvorila je Zemaljski muzej BiH u septembru 2015. godine. Dobijene su garancije za finansiranje Muzeja iz javnog budžeta do 2018. godine. Šta će se desiti nakon tog perioda ostaje neizvjesno, ali riješenost uposlenika da nastave s borbom za opstanak Muzeja ostaje neupitna.
“U iznimno teškim vremenima, zaposleni Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine radili su neprestano i bez naknade gotovo tri godine. Posvećenost instituciji i profesiji, na koju je pažnju skrenula Akcijina kampanja 'Ja sam Muzej', osvojila je široku podršku građana i medija. Konačno, kampanja radnika i aktivista potakla je i konkretne pomake u odnosu politike prema Muzeju, što ovu pobjedu za kulturno nasljeđe, uz čvrstu predanost uposlenika njihovom poslu, čini uistinu izvanrednom”, istaknuo je žiri nagrade Europa Nostra.
